Święto św. Szczepana, pierwszego męczennika
Mt 10,17-22
I. O czym mówi Bóg?
Jezus uświadamia swoim apostołom, że przynależność do Niego, bycie razem z Nim, głoszenie Ewangelii wiąże się nie tylko z wyrzeczeniem czy trudnościami, ale nawet z prześladowaniem. Jednak żaden z wierzących w Jezusa nigdy nie będzie pozbawiony Bożej opieki i wparcia. Jezus zapewnia, że każdy z prześladowanych za wiarę otrzyma odpowiednie słowa, w trudnych chwilach dostanie Boże światło, co i jak ma mówić.
II. Co Bóg mówi do mnie?
„Miejcie się na baczności przed ludźmi”. Jezus przestrzega uczniów, że głoszenie Ewangelii domaga się wyjątkowej uważności. Trzeba roztropnie dobierać sobie współpracowników, obdarzać zaufaniem, ale nie od razu. Człowiek po grzechu pierworodnym w wielu przypadkach jest niestały, nie zawsze potrafi wytrwać w dobrych postanowieniach. Pomyślę o osobach, które są wokół mnie. Czy są to ludzie godni zaufania? Czy powierzając im jakieś zadanie mogę im całkowicie zaufać?
Od początku chrześcijaństwa wierzący byli prześladowani ze strony władzy. Rządzący często byli ludźmi niewierzącymi, wymagania wiary, by żyć i rządzić uczciwie były dla niech nie do przyjęcia. Stąd nie mogli się pogodzić z faktem, że istnieją ich poddani, którzy potrafią żyć inaczej, bronić swoich wartości nawet za cenę utraty życia i nie bać się mówić prawdy. Ile we mnie jest determinacji i odwagi, by nie bać się tych, którzy mają jakąkolwiek władzę?
Prześladowanie może przyjść także ze strony ludzi Kościoła. „W synagogach będą was biczować”. Historia chrześcijaństwa pokazuje, że wiele niepotrzebnego cierpienia wierzących przyszło ze strony przełożonych Kościoła. Im także często nie podobał się radykalizm życia niektórych wierzących. Woleli chrześcijaństwo lekkie, bez wymagań. Nie godzili się przyjąć z wiarą wszystkich, zwłaszcza trudnych, słów Jezusa.
Prześladowanie może przyjść – niestety – także ze strony mojej rodziny. „Brat wyda brata i ojciec syna. Dzieci postaną przeciw rodzicom”. Najbliżsi nie zawsze przychylnie patrzą na intensywne życie religijne kogoś z rodziny. Często denerwuje ich większa pobożność jednego z domowników. Prześladowanie wówczas nie musi być rozumiane jako donosicielstwo do władz, ale uprzykrzanie życia wierzącemu w domu rodzinnym. Wyśmiewanie czyjejś gorliwości religijnej.
Najważniejsze są jednak słowa Jezusa, że w żadnej trudności, prześladowaniu nie pozostawi nas samych.
III. Do czego Bóg mnie wzywa?
Pomodlę się o odwagę w byciu wierzącym.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++
OPOWIEŚĆ MĘCZENNIKA
1. Prawdę o Bogu i o człowieku można wyrazić słowami, ale także świadectwem. „Męczeństwo” to nic innego jak „świadectwo”, czyli inny sposób opowiadania jej. Ktoś, kto świadczy męczeństwem o jakiejś prawdzie, „opowiada ją”, głosi, potwierdza i dodatkowo o niej zaświadcza. Dla pierwszych chrześcijan męczeństwo było cudem, który uzasadniał prawdziwość religii i jej boskie pochodzenie. To nadprzyrodzone, naoczne potwierdzenie treści, którą się głosi. Męczeństwo wiąże się ściśle z ofiarą, poświęceniem najcenniejszej wartości, jaką jest życie. Tym samym nawiązuje do ofiary Jezusa na krzyżu, ale także do Jego wcześniejszych wyrzeczeń, jak kenoza, której wymagało Wcielenie.
Znany pisarz chrześcijański i konwertyta z anglikanizmu na katolicyzm Chesterton w książce pt. Ortodoksja wyjaśnia różnicę między męczeństwem a samobójstwem: „Nie ma bowiem wątpliwości, że samobójca jest całkowitym przeciwieństwem męczennika. Męczennik to ktoś, kogo tak bardzo obchodzi coś poza nim, że zapomina o własnym życiu. Natomiast samobójca to ktoś, kogo tak mało obchodzi cokolwiek poza nim, że pragnie, by wszystko uległo zagładzie. Ten pierwszy pragnie, by coś się zaczęło, ten ostatni zaś – by wszystko się skończyło”. W jednej z najbardziej przejmujących scen słynnego filmu Mela Gibsona Pasja Chrystus, dźwigając się po kolejnym upadku pod krzyżem, wypowiada słowa, które w Piśmie Świętym pojawiają się dopiero w Apokalipsie: „Oto czynię wszystko nowe”. Obraz największego cierpienia, upokorzenia i odrzucenia jest jednocześnie zapowiedzią radykalnej przemiany, odnowy, odrodzenia. Istotą Krzyża jest bowiem Chrystusowa moc obdarzania życiem. Z drugiej strony, często w życiu „wspaniałość jakiegoś dworu i urok dobrego towarzystwa, dowcip, wyobraźnia, smak, znakomite wychowanie, prestiż wysokiej pozycji, środki płynące z bogactwa są parawanem, narzędziem i wytłumaczeniem dla występku i odrzucenia religii” (J.H. Newman). „Samobójstwo” człowieka, czyli jego destrukcyjne działanie wobec siebie i innych, przyjmuje niekiedy bardzo atrakcyjne formy, akceptowane i poszukiwane przez ludzi „wyższych sfer”.
2. Człowiek nie jest skazany na przyjmowanie tego, co proponują mu inni. Jest wolny, rozumny, ma możliwość rozeznania i opowiedzenia się po stronie dobra. Tym różni się od zwierząt, które są uzależnione od swoich instynktów. Nie kieruje się darwinowską selekcją. Od stadium czystej biologii przeszedł on do stadium kultury. Wzmocniony wspólnotą, organizacją, społeczeństwem, ma zdolność adaptacji, jest w stanie żyć wszędzie, pokonując nie tylko nieprzyjazne czy niekorzystne warunki klimatyczne. Świadczą o tym grenlandzcy Lapończycy, Tuaregowie na Saharze, Indianie andyjskich wyżyn, Pigmeje Batwa lasów tropikalnych, rolnicy pól ryżowych południowej Azji.
Ale o wielkości człowieka świadczą także wszelkie trudne wybory i decyzje o pójściu drogą wierności bez względu na inne korzyści czy obietnice; zachowanie godności pomimo „nieopłacalności” takiej postawy; podjęcie męczeństwa dla „lepszej przyszłości”, wbrew instynktowi samozachowawczemu. Jak zauważył Ralph Waldo Emerson, gdy człowiek ślizga się po cienkim lodzie, ratuje go tylko prędkość. Lepiej poruszać się wówczas na tyle szybko, by nie wystawiać na próbę wytrzymałości kruchego podłoża. W niestabilnym świecie, gdzie wielu żywi ciągłe wątpliwości co do słuszności swego postępowania i racji swych wyborów, w którym wszystko ciągle zmienia formę i kształt, nie wolno poddać się marazmowi. Trzeba wybierać szybko i zdecydowanie, by nie „utonąć”, prowadząc jałowe dyskusje z tymi, którzy niewiele wiedzą.
3. Męczeństwo św. Szczepana było jego wyborem i miało na celu odrodzenie religijne Żydów. Było radykalną decyzją człowieka mającego świadomość szeregu wątpliwości, jakie trawiły serca tych, którzy widzieli jego świadectwo. Zaświadczył więc o Chrystusie, opowiedział o Nim najtrudniejszym sposobem i postawą konsekwentną do końca. Jezus, podejmując ofiarę Betlejem – odrzucenia przez ludzi, biedy – rozpoczął „nowe dzieło dla świata”, a św. Szczepan przypomina, że to dzieło kontynuuje każdy wierzący, kiedy podejmuje ofiarę w imię nauki przyniesionej przez Zbawiciela.
Patronem ministrantów jest św. Tarzycjusz, młody chłopiec z pierwszych wieków chrześcijaństwa. Żył w Rzymie i tam zginął. Opowiada o nim poemat papieża Damazego (IV wiek), który też uznaje go za męczennika Eucharystii. Miał ją ze sobą, kiedy napadli go oprawcy; prawdopodobnie niósł ją uwięzionym chrześcijanom, oczekującym na egzekucję w czasie prześladowań. Napastnicy chcieli koniecznie wiedzieć, co przenosi, i dobrać się do jego skarbu. Wolał jednak pozwolić się ukamienować, niż wydać święte Postaci. Damazy porównywał go ze Szczepanem, chociaż nie wiadomo, czy chodziło wyłącznie o rodzaj śmierci, czy też o to, że Tarzycjusz i Szczepan byli „sługami Pana”, lewitami Pańskimi. Tarzycjusza nazywano w późniejszych tekstach akolitą rzymskiego Kościoła. Pochowano go w katakumbach Kaliksta przy via Appia. Jego grób miał się znajdować tam, gdzie spoczywa również papież Zefiryn (rządził Kościołem w latach 198–217).
Męczennicy mieli do spełnienia w Kościele i świecie bardzo ważną misję. „Opowiadając” o Chrystusie i zaświadczając o Nim, dokonywali odnowy ludzi i postaw społecznych względem innych. Każda bowiem cnota ma wymiar społeczny, gdyż „zawsze poprawia człowieka jako osobę ludzką”. A życie osobiste człowieka „nie jest jego domeną prywatną, zamkniętym ogrodem: człowiek wywiera wpływ na otoczenie całą zawartością swojej duszy” (kard. Stefan Wyszyński).
ks. Andrzej Zwoliński