Głoszenie homilii podczas świąt maryjnych

Kazanie maryjne ma bogatą tradycję w dziejach chrześcijaństwa. Zajmuje również ważne miejsce w historii kaznodziejstwa polskiego. Głoszenie tych kazań inspirował bowiem kult maryjny głęboko zakorzeniony w narodzie polskim. Wystarczy choćby wspomnieć liczne świątynie, kaplice i sanktuaria poświęcone Matce Bożej oraz związane z nimi uroczystości odpustowe.

Andrzej A. Napiórkowski na podstawie publikacji kazań tak charakteryzuje współczesne polskie kaznodziejstwo maryjne: W świetle soborowych wskazań autorzy, ukazując przymioty Maryi, odnoszą je do Chrystusa i do Kościoła. Ukazują często także Jego Matkę w odniesieniu do lokalnej historii, zwyczaju czy folkloru. Wydaje się, że na ogół w polskim przepowiadaniu kult Maryi nie rywalizuje z Chrystusową chwałą, a właściwie ujęty, staje się inspiracją i pomocą w kierunkowej soborowej ewangelizacji. Właściwie rozumiana cześć oddawana Najświętszej Maryi Pannie nie jest wartością samą w sobie, lecz ma przecież w konsekwencji prowadzić do zjednoczenia z Jej Bożym Synem. Nie ma przesady w stwierdzeniu, że w homiliach i kazaniach głoszonych między Odrą a Bugiem Matka Jezusa doznaje należnej czci. Duszpasterze z racji liturgicznego święta czy wspomnienia albo poświęcają całe homilie Maryi, albo – co występuje częściej – kończąc przepowiadanie, zwracają się wprost do Maryi, sławiąc Ją i prosząc o orędownictwo. W niniejszym artykule przedstawione zostaną sugestie na temat przepowiadania w uroczystości i święta maryjne, jakie proponuje amerykański redemptorysta James A. Wallace.

1. Lekcjonarz mszalny – czytania odnoszące się do Najświętszej Dziewicy

Cześć oddawana Najświętszej Maryi Pannie zajmuje ważne miejsce w liturgii mszalnej. 14 października 1969 roku wydano Ordo lectionum Missae – nowy układ czytań, nieco uzupełniony w drugim wydaniu, z 21 stycznia 1981. Dekret o drugim, typicznym wydaniu Ordo lectionum Missae zawiera przede wszystkim obszerniejszy niż poprzednio wstęp teologiczny pogłębiający teologię słowa Bożego. Włączono także czytania Mszy obrzędowych i tych sakramentów, których odnowione ordines ukazały się po pierwszym wydaniu lekcjonarza, oraz czytania na święta: Świętej Rodziny, Chrztu Pańskiego, uroczystości Wniebowstąpienia i Zesłania Ducha Świętego; dodano także czytania według cyklu ABC.

Zatem w posoborowym, odnowionym rycie rzymskim do lekcjo- narza mszalnego dołączono znacznie więcej tekstów biblijnych. Dzięki zwiększonej liczbie czytań mszalnych w trzyletnim cyklu ukazano całą historię zbawienia. W lekcjonarzu mszalnym znalazło się więcej miejsca dla osoby Maryi i Jej funkcji w odkupieńczym i zbawczym dziele Jezusa Chrystusa. Tym samym można lepiej zgłębiać tajemnicę Boskiego Odkupiciela i Jego Matki. Obecna forma lekcjonarza zawiera większą liczbę czytań ze Starego i Nowego Testamentu odnoszących się także do samej Najświętszej Dziewicy. Jednakże ów ilościowy przyrost oparto na krytycznej ocenie, gdyż zatrzymano tylko te czytania, które z powodu oczywistości swej treści lub na podstawie starannej egzegezy, popartej wskazaniami Urzędu Nauczycielskiego lub solidnej tradycji, uznano za mające znaczenie maryjne. Te czytania wykorzystywane są nie tylko w święta maryjne, lecz także w wielu innych momentach, jak np. w niektóre niedziele roku liturgicznego, przy sprawowaniu obrzędów sakramentów lub sakramentaliów czy wreszcie z okazji przykrych lub radosnych wydarzeń, które spotykają wierzących.